Wählen Sie ein Geschenk
Mit einem Geschenk hinterlassen Sie Ihr persönliches Zeichen in Gedenken an Sahar Khodayari The Blue Girl. Veredeln Sie jetzt für 2,99 Euro diese Gedenkseite durch ein Geschenk in Ihrem Namen.
von persisch am 24.03.2025 - 10:15 Uhr | melden
دختر آبی
سحر خدایاری
زادهٔ ۱۳ دی ۱۳۶۸
سلم، کیار، چهارمحال و بختیاری، ایران[۱]
درگذشت ۱۸ شهریور ۱۳۹۸ (۲۹ سال)
تهران، ایران
علت مرگ خودسوزی
آرامگاه بهشت فاطمه معصومه، قم، ایران
(قطعه ۴۳، ردیف ۱۲، قبر ۱۶، طبقه اول)[۲]
تحصیلات کارشناسی مترجمی زبان انگلیسی
کارشناسی مهندسی کامپیوتر[۱][۳]
شناختهشده
برای خودسوزی در اعتراض به دادگاهی شدن به جرم تلاش برای ورود به ورزشگاه
سحر خدایاری (۱۳ دی ۱۳۶۸[۴][۱] – ۱۸ شهریور ۱۳۹۸) که در شبکههای اجتماعی با لقب دختر آبی شناخته میشود،[۵] از هواداران باشگاه فوتبال استقلال ایران بود که در اعتراض به دستگیری و محکومیت خود به زندان بابت تلاش برای ورود به ورزشگاه و تماشای مسابقات فوتبال تیم استقلال ایران در لیگ قهرمانان آسیا، اقدام به خودسوزی کرد و در ۱۸ شهریور ۱۳۹۸ درگذشت.[۶][۷] واقعهٔ درگذشت او، بازتاب گستردهای را در سطح جهانی و در میان هواداران ورزش فوتبال در پی داشت.[۸] این رویداد منجر به نخستین حضور گزینشی[۹] زنان ایرانی در ورزشگاههای فوتبال برای تماشای یک بازی ملی پس از انقلاب ۱۳۵۷ شد.[۱۰]
شرح واقعه
در اسفند ۱۳۹۷، سحر خدایاری ۲۸ ساله هنگام ورود به ورزشگاه آزادی برای تماشای بازی فوتبال بین تیمهای استقلال ایران و العین امارات در چارچوب مسابقات لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۱۹، توسط مأموران نیروی انتظامی بازرسیکننده بازداشت و به زندان قرچک ورامین منتقل شد. او پس از آزادی برای باز پس گرفتن تلفن همراهش که توسط دادگاه ضبط شده بود به دادگاه انقلاب مراجعه کرد. اما قاضی پرونده حضور نداشت و جلسه دادگاه تشکیل نشد. به گزارش بیبیسی فارسی، خدایاری در دادگستری آگاه میشود که در صورت محکومیت ممکن است به شش ماه تا دو سال حبس برای ورود غیرقانونی به ورزشگاه محکوم شود و پس از شنیدن این خبر در مقابل دادگاه انقلاب تهران دست به خودسوزی زد.[۱۱] بنا بر گزارشی دیگر، او پس از آزاد شدن، گوشهگیر شده بود و چندبار برای بازپسگیری وسایل شخصی خود که هنگام بازداشت، توقیف شده بودند، به دادسرای ارشاد رفته بود؛ در آخرین مراجعه، آگاه شد که پروندهاش به دادگاه انقلاب تهران منتقل گشته و به شش ماه حبس تعزیری محکوم شده است و نیاز است که برای تحمل این حکم، زندانی شود.[۱۲]
علی مطهری نماینده مجلس نیز گفت «این خبر قطعی است که در مراجعه سحر به دادگاه، شخص غیرمسئولی به او گفته به شش ماه حبس محکوم شدهای».[۱۳] در واکنش به این مطلب غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه مطالب حاکی از اینکه فردی به سحر خدایاری گفته است «دارای محکومیت هستی و حکمی برایت صادر شده» را ناصحیح دانست و گفت این مطالب «بر اساس یک شایعهسازی و خبرسازی» بوده تا «ذهن افراد جامعه را مشوش کنند و خوراکی برای بیگانگان و معاندین نظام و انقلاب فراهم آورند.»[۱۴] وی همچنین گفت خدایاری «در مراجع قضایی به هیچ عنوان محکومیت کیفری نداشته است و اصلاً دادگاهی برای رسیدگی به پرونده او تشکیل نشده است تا بخواهد محکومیتی برای او صادر شده باشد.»[۱۴]
خدایاری در ۱۸ شهریور ۱۳۹۸ در اثر شدت جراحات حاصل از خودسوزی درگذشت. مأموران در دوران بستری بودن وی در بیمارستان اجازهٔ ملاقاتِ خبرنگاران با او را، با توجیه امنیتی بودنِ پروندهاش، نمیدادند. به گفتهٔ خواهر سحر، او پس از خودسوزی دچار ۹۰ درصد سوختگی شده بود.[۵][۱۱][۱۵][۱۶][۱۷]به گفتهٔ پدر سحر، پیکر دخترش پس از فوت تحویل خانوادهاش شده و مشکلی برای دریافت پیکر، محل دفن و برگزاری مراسم خاکسپاری و ترحیم نداشتهاند.[۱۸][۱۹][۲۰]
پیشگیری از حضور خبرنگاران
پس از انتقال وی به بیمارستان، مأموران انتظامی به خبرنگاران اجازه ندادند که در جایی که دختر آبی بستری بوده است، حاضر شوند. این مأموران، با تهدید اینکه «پرونده سحر خدایاری امنیتی» است، همچنین به خبرنگاران هشدار دادند که برای آگاهی بیشتر از وضعیت وی، به بیمارستان سوانح و سوختگی مطهری نیز مراجعه نکنند.[۱۲]
گفتگوی خانواده با رسانههای داخلی
پدر سحر در گفتگو با خبرگزاری مهر دربارهٔ ماجرای دستگیری دخترش گفت «سحر مشکل عصبی داشته و در روز دستگیری اعصابش به هم ریخته و فحاشی میکند و با مأمور نیروی انتظامی درگیر میشود.» او با بیان اینکه دخترش تحت تأثیر برخی دوستانش اقدام به خودسوزی کرد گفت «سحر در روزی که به دادگاه میرود، باز هم اعصابش به هم میریزد و اقدام به خودکشی میکند.»[۱۸][۱۹][۲۰] خدایاری پیرامون محکومیت دخترش نیز گفت «هیچ حکمی مبنی بر زندانی شدن سحر صادر نشده و ما به عنوان خانواده سحر اعلام میکنیم که اصلاً قرار نبوده سحر زندانی شود.»[۱۸]
پخش این گزارش با انتقاداتی در شبکههای اجتماعی همراه شد و برخی صحت و اعتبار روایت پدر خدایاری را زیر سؤال بردند.[۱۳][۲۱][۲۲] حیدرعلی خدایاری در پاسخ به سؤال خبرنگار صداوسیما گفت «من با تمام وجودم طرفداری از نظام میکنم، تحت هیچ فشاری هم نیستم.»[۲۲]
از قول خانوادهٔ سحر خدایاری نقل شده که او یک بار دیگر هم اقدام به خودکشی کرده بود.[۱] پدر او در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان با اشاره به سابقه دخترش در خودکشی گفت «او قبلاً هم به شکل دیگری میخواست خودکشی کند که البته نگذاشتیم این اتفاق بیفتد.»[۲۳] خواهر سحر نیز در گفتگو با «شهروند» با اشاره به سابقه بیماری و اختلال دوقطبی سحر گفت: «او چند سال پیش دوران دانشجویی یکبار اقدام به خودکشی کرد. مدتی هم در بیمارستان بستری شد. همه مدارک پزشکیاش موجود است.»[۲۴]
به گزارش بیبیسی فارسی تأکید رسانههای نزدیک به حکومت جمهوری اسلامی ایران؛ به سابقه خودکشی سحر، باعث شده تا برخی در صحت این ادعا تردید پیدا کنند.[۱]
چگونگی بازداشت
سحر در ۲۱ اسفند ۱۳۹۷ با کلاه گیس آبی و پالتوی بلند قصد ورود به ورزشگاه را برای تماشای بازی استقلال با العین را داشت. مأموران تصمیم به تفتیش بدنی او داشتند اما پیش از آن خود وی فاش کرد که دختر است و توسط مأموران بازداشت شد.[۱۵][۵]
دادگاه پس از بازداشت خدایاری برای آزادیاش وثیقه پنجاه میلیون تومانی تعیین کرد و به دلیل آنکه تهیه این مبلغ برای خانوادهاش دشوار بود و همچنین زمان کافی برای تهیه وثیقه نیز فراهم نبود، خدایاری ۲ روز در بازداشتگاه ماند.[۱۱]
واکنشها به مرگ
خودسوزی خدایاری واکنشهای بسیاری را بین عموم مردم و چهرههای سرشناس ورزشی و غیر ورزشی در ایران و خارج از کشور برانگیخت.[۲۵] وریا غفوری،[۵][۱۶] احمدرضا عابدزاده، محمود فکری، علی دایی، جواد نکونام، علی پروین، مهرداد میناوند، امیر قلعهنویی، سیدجلال حسینی، سید مهدی رحمتی،[۵] علی کریمی،[۲۶] آندرانیک تیموریان،[۲۶] حسین ماهینی، روحالله باقری، میلاد میداوودی، پژمان منتظری، حنیف عمرانزاده،[۲۷] فرهاد مجیدی[۲۶] و مسعود شجاعی[۲۸] از فوتبالیستهای ایرانی و گری لینکر،[۲۹] هدویگ لیندال، کسواره اسلانی فوتبالیستهای زن اهل سوئد[۳۰] پول پوگبا،[۳۱] ژروم بواتنگ[۳۲] و فران بلتران[۳۳] از فوتبالیستهای بینالمللی بودند که نسبت به این مسئله واکنش نشان دادند.
پوریا پورسرخ،[۳۴] مهناز افشار، پرویز پرستویی،[۳۵] بهنوش بختیاری، مهتاب کرامتی، امیر جعفری، سوسن پرور[۳۶] و سحر قریشی[۳۷] بازیگران سینمای ایران، ابی[۳۸] و گوگوش[۳۹] خوانندگان ایرانی، پروانه سلحشوری[۲۶] و علی مطهری[۴۰] نمایندگان مجلس، جعفر پناهی کارگردان ایرانی[۲۶] عمر مؤمنی کاریکاتوریست اهل کشور اردن[۴۱] و باشگاههای فوتبال رم،[۴۲] چلسی،[۴۳] باشگاههای فوتبال اسپانیایی سلتا ویگو[۴۴] و رئال بتیس[۴۵] و تیمهای ایرانی استقلال تهران،[۲۶] تراکتور،[۴۶] سپاهان و پرسپولیس نیز از دیگر شخصیتها و نهادهایی بودند که به مرگ سحر خدایاری واکنش نشان دادند.
باشگاه فوتبال بارسلونا از طریق صفحه توئیتر خود دراین رابطه نوشت:[۴۷]
باشگاه بارسلونا از شنیدن خبر درگذشت سحر خدایاری متأسف شد و امیدواریم روح وی در آرامش باشد. فوتبال ورزشی برای همه مردان و زنان است. همه باید قادر به حضور در استادیومها باشند و از بازی زیبا لذت ببرند.
— ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۹[۴۷]
رضا پهلوی فرزند آخرین شاه ایران، در صفحه توئیترش نوشت مرگ «دختر آبی»، یکی از «غمانگیزترین لحظههای زندگی» او بوده است. وی همچنین خواستار همدلی و اتحاد برای احقاق حقوق زنان در این زمینه شده است.[۴۸]
شماری از هواداران تیم ملی فوتبال هنگ کنگ در حین تماشای بازی ایران-هنگ کنگ در ۱۹ شهریور ۱۳۹۸، پلاکاردهایی اعتراضی در اعتراض به واقعه مرگ دختر آبی به همراه داشتند.[۴۹]
فیلیپ لوتر، مدیر بخش تحقیقات خاورمیانه و شمال آفریقای سازمان عفو بینالملل، مرگ سحر را «تکاندهنده» خواند و افزود که باید از این دست تراژدیها دیگر در آینده جلوگیری شود.[۵۰]
آنچه که بر سحر خدایاری گذشت تکاندهنده است و نتیجه بیتوجهی رقتبار مسئولین ایران را نسبت به حقوق زنان این کشور نشان میدهد.
فدراسیون بینالمللی فوتبال بر تأمین امکان حضور زنان در ورزشگاه تأکید کرد.[۵۱] همچنین سازمان بنا کرد تا هئیتی سه نفره را برای بررسی مسئله حضور زنان در ورزشگاهها به ایران بفرستد.[۵۲]
وزارت امورخارجه ایالات متحده آمریکا، در این رابطه در صفحه توئیتر فارسی خود منتشر کرد:[۵۳]
درگذشت غمانگیز سحر خدایاری، دختر آبی، شاهد دیگری بر این حقیقت است که بزرگترین قربانیان این رژیم خود مردم ایران هستند.
— سهشنبه ۱۰ سپتامبر ۲۰۱۹ برابر با ۱۹ شهریور ۱۳۹۸[۵۳]
